Đi học là bước ngoặt lớn trong cuộc đời của con, đặc biệt là ở lứa tuổi mầm non và tiểu học. Lần đầu tiên xa rời vòng tay của bố mẹ và người thân trong gia đình để hòa nhập với môi trường mới có thể khiến cho con bị sốc tâm lý. Do đó, bên cạnh chú trọng việc trang bị kiến thức thì cha mẹ hãy chuẩn bị cả thể chất và tâm lý cho trẻ để con trẻ có thể hào hứng đón chào năm học mới thay vì uể oải và sợ hãi.
Khi đến tuổi đi mẫu giáo cũng như tiểu học thì ban đầu hầu hết trẻ đều có tâm sợ hãi và lạc lõng do phải tiếp xúc với môi trường mới, bạn bè và thầy cô mới, phải xa rời bố mẹ và những điều thân quen. Do đó, trẻ có thể gặp phải những rối loạn về dinh dưỡng, về mặt tâm sinh lý, sinh ra chán ăn, sút cân, dễ nhiễm bệnh, không chịu vào lớp, nhút nhát, mếu khóc. Có không ít trẻ mẫu giáo sau một thời gian dài đi học vẫn quấy khóc và không chịu ăn uống và hợp tác trên lớp. Do vậy, đối với giai đoạn này cần chuẩn bị thật tốt cho trẻ giúp trẻ tự tin hơn, đặc biệt cha mẹ cần chuẩn bị tâm lý cho trẻ từ trấn an, động viên đến khen ngợi, khuyến khích trẻ.
Kể cho trẻ những câu chuyện thú vị, nói với trẻ những điều tích cực khi đến trường
Muốn cho trẻ hào hứng bắt đầu một năm học mới thì điều đầu tiên là cha mẹ cần chuẩn bị cho trẻ lòng ham thích đến trường và tuyệt đối tránh làm cho trẻ sợ đến trường. Cha mẹ cần thẳng thắn, nghiêm túc nói chuyện với con về việc đi học, không nói dối hoặc nói với con không đúng sự thực về trường học.
Cha mẹ hãy bắt đầu bằng việc kể những câu chuyện thú vị về trường lớp để khơi dậy sự tò mò và mong muốn được đến trường của trẻ như nói với trẻ rằng: “Đến trường có rất nhiều điều mới, vui thích mà con sẽ được biết”. Hoặc hãy kích thích lòng ham thích vẻ bề ngoài của trẻ như thích cặp sách mới, bàn học mới, đồng phục mới hoặc thích có anh chị lớp trên đón vào trường…
Đối với các bé bước vào bậc tiểu học thì bố mẹ cần giải thích, động viên, khích lệ, không dọa dẫm, trách phạt trẻ nhiều làm cho trẻ nản chí. Phụ huynh khi đón con nên bắt đầu bằng những câu hỏi như: Ở trường hôm nay có gì vui? Con thích chơi với bạn nào?… Đừng đem những lời dọa nạt như “Con không ngoan mẹ sẽ cho con đến trường”, điều này vô tình làm méo mó và xấu đi hình ảnh của mái trường và thầy cô trong trẻ.
Trước khi cho bé đi học một ngày, bố mẹ có thể nói chuyện với bé về việc ngày mai con sẽ bắt đầu đi học chính thức. Hãy nói chuyện một cách vui vẻ, nhẹ nhàng như tâm tình, thủ thỉ với bé để bé hình thành suy nghĩ về việc mình phải đi học. Hãy trả lời tất cả những câu hỏi của trẻ, tạo cho trẻ sự háo hức về những điều sẽ chờ đón trẻ ngày hôm sau thay vì khiến trẻ lo lắng và chán nản.
Trao cho con những kiến thức cơ bản về trường lớp
Bước vào năm học mới, bạn mới, thầy cô mới, môi trường mới nên cha mẹ cần trang bị cho trẻ những khái niệm cơ bản về trường lớp như bàn ghế, sách vở, cách chào hỏi thầy cô… để trẻ không bị quá bỡ ngỡ. Vốn biểu tượng về thế giới xung quanh càng phong phú thì khi đi học ở mẫu giáo hay tiểu học sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp thu được kiến thức cũng như hòa nhập môi trường mới nhanh hơn. Điều này cũng có thể thực hiện bằng việc dắt trẻ đến chơi tại khuôn viên của trường vào các buổi chiều trước khi trẻ đi học để tập làm quen. Với những buổi học chưa chính thức thì mẹ có thể vào cùng con để giúp con dần làm quen với các bạn, đồng thời trấn an rằng bố mẹ luôn ở bên con, tránh cho con tâm lý sợ hãi khi bị bỏ rơi.
Ngoài ra, bố mẹ nên nhắc nhở con chơi hòa đồng với các bạn, chia sẻ đồ chơi, đồ ăn với các bạn ngay từ khi còn nhỏ để con luôn được sống trong môi trường tập thể, không bị tách biệt và biết cách làm việc nhóm.
Cùng con trẻ chuẩn bị những đồ dùng thật đẹp đẽ cho năm học mới
Trẻ em luôn có tâm lý thích thú với những món đồ mới, do đó việc cùng trẻ chuẩn bị những đồ dùng cho năm học mới cũng sẽ tạo ra niềm vui thích của trẻ đối với việc học. Hãy dẫn bé đi mua sắm đồ dùng chuẩn bị đi học như cặp sách, ba lô, sách vở… kể cả những thứ chưa cần đến để bé thấy được tầm quan trọng của việc tới trường.
Tuy nhiên, hãy kết hợp buổi mua sắm đồ dùng như là một chuyến đi nhà sách vui chơi cuối tuần để bé không thấy bị áp lực. Cha mẹ có thể để con tự lựa chọn những vật dụng cần thiết đúng ý thích của bản thân. Trước ngày nhập học, hãy dành thời gian cùng trẻ chuẩn bị sách vở, cặp sách, quần áo để cho con thấy được sự quan tâm của cha mẹ cũng như giúp con chuẩn bị tâm lý sẵn sàng cho năm học mới.
Rèn luyện cho con thói quen tự lập cá nhân để không bị bỡ ngỡ
Trước khi bước vào một môi trường mới thì trẻ cần phải được rèn luyện thói quen tự lập. Điều này có thể thực hiện được thông qua việc khuyến khích trẻ thực hiện các việc đơn giản tại nhà như tự ăn, tự gấp quần áo hoặc chuẩn bị quần áo, đồ dùng học tập, vệ sinh cá nhân. Hãy cho con tự tạo thời gian biểu học tập, vui chơi và nghiêm túc thực hiện theo thời gian biểu đã lập đó.
Trước khi con vào năm học mới, thay vì cho trẻ sử dụng điện thoại thông minh, máy tính thì cha mẹ nên giúp con hình thành thói quen ngồi vào bàn học sau khi ăn tối, biết sắp xếp đồ dùng học tập, đi ngủ đúng giờ để hôm sau dậy sớm.
Tuy nhiên, việc này cần thực hiện từ từ, kiên trì theo từng ngày để cho bé quen với thời gian biểu sinh hoạt ở lớp. Việc hình thành một thói quen tự giác như vậy ngay từ khi ở nhà sẽ có ích rất nhiều trong việc giúp con trẻ hòa nhập nhanh với môi trường mới mà không bị bỡ ngỡ.
Trao cho con niềm tin, sự hứng khởi khi bước vào năm học mới
Trước khi chính thức cho bé đi học, để tránh con bị “sốc” với môi trường mới thì bố mẹ nên dành thời gian dẫn bé đến trường làm quen với cô giáo và lớp học. Bố mẹ cần liên tục khuyến khích con và cũng cần phải đủ cứng rắn, không được mềm lòng trước tiếng khóc của trẻ. Việc bày tỏ quá nhiều cảm xúc như ôm hôn và vỗ về bé sẽ khiến cho bé càng thêm quyến luyến và khó có thể hòa nhập được với môi trường mới.
Đối với các bé quấy khóc thì hãy trấn an bé bằng cách khẳng định chắc chắn sẽ quay lại đón bé và đảm bảo là sẽ quay lại đúng giờ như đã hứa. Tuyệt đối đừng bao giờ dọa sẽ bỏ rơi bé nếu bé hư bởi điều này có thể tạo áp lực tâm lý khiến bé càng cảm thấy sợ hãi đến trường hơn. Khi chuẩn bị đưa bé vào lớp, hãy bày tỏ niềm vui và tự hào vì nay con của ba mẹ đã đi học và trở thành người lớn.
Việc chuẩn bị tâm lý tích cực cho trẻ trước khi đi mẫu giáo cũng như lớp 1 rất quan trọng, nếu không trẻ sẽ rơi vào những trạng thái khủng hoảng, sợ đến lớp. Cha mẹ nên động viên trẻ hằng ngày, giúp con làm quen với trường lớp mới, tạo niềm hứng thú cho con khi ngồi vào bàn học với những lời khen và động viên thay vì dọa nạt, quát mắng.